Περί τέχνης ο λόγος

Περί τέχνης ο λόγος σήμερα. Μια λέξη που χρησιμοποιούμε κατά κόρον στην καθημερινότητα και στις συζητήσεις μας. Ένας χαρακτηρισμός τον οποίο προσδίδουμε σε έργα και δημιουργήματα. Πόσες φορές δεν αναφωνήσαμε με θαυμασμό: “Μα αυτό είναι ένα έργο τέχνης!”. Τι ονομάζουμε όμως τέχνη;

Είναι η δραστηριότητα εκείνη που παράγει έργα τα οποία τα διακρίνει η ομοιομορφία και που διαθέτουν αισθητική. Την συναντάμε σε πολλές μορφές και έχει τις ρίζες της στην απώτερη προϊστορία. 

Η τέχνη βασίζεται στην εμπειρία και το ταλέντο. Στην έμπνευση και στην αφοσίωση που ευλαβικά ο καλλιτέχνης της δείχνει. Μπορούμε να φανταστούμε τον καλλιτέχνη ως έναν εμμονικό εραστή που επιθυμεί διακαώς να υπηρετεί την τέχνη του, να την ανακαλύπτει ξανά και ξανά μέσα από τα δημιουργήματά του, να την ικανοποιεί μέσα από την επανάληψη ώστε να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα (για παράδειγμα ένας συγγραφέας να γράφει και να ξαναγράφει μια ιστορία μέχρις ότου θα είναι άρτια, ή ένας ζωγράφος να διορθώνει τον πίνακά του μέχρι να πετύχει την τέλεια αρμονία χρωμάτων), να είναι τόσο εξοικειωμένος μαζί της αλλά ταυτόχρονα να την αντιμετωπίζει με δέος κάθε φορά που έρχεται αντιμέτωπος με αυτήν.

Η τέχνη δε συνάδει με πρότυπα και συμβάσεις. Είναι έκφραση, εξωτερίκευση συναισθημάτων και προσωπικότητας, προβληματισμός, εσωτερική αναζήτηση. Είναι ανάγκη για επικοινωνία. Είναι η δημιουργικότητα στο ζενίθ της, είναι κάλλος.

Όπως είχε δηλώσει και ο Γκωτιέ: “Πιστεύω στην αυτοδυναμία της τέχνης. Η τέχνη δεν είναι μέσο αλλά αυτοσκοπός”. Εγώ θα συμφωνήσω με αυτή την οπτική. Η τέχνη έχει τη δική της προσωπικότητα και επιπλέον δε σκοτώνεται, δε στραγγαλίζεται, δεν τελειώνει, δεν περιορίζεται, δε σταματά πουθενά. Αντίθετα πολλαπλασιάζεται, αναδύεται, ανθίζει σαν αγριολούλουδο κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη ή συγκυρία όσο άσχημη ή άγρια και αν είναι αυτή όπως -ακριβώς- ο έρωτας και η δύναμή της είναι τεράστια. Αξίζει να σημειωθεί η περίπτωση του Γιαννούλη Χαλεπά, του πιο διακεκριμένου γλύπτη της νεότερης Ελλάδας, που η τοξική αγάπη της μάνας του τον απομόνωσε από την τέχνη του, αλλά παρόλα αυτά κατόρθωσε μετά το θάνατό της να αναγνωριστεί όπως του άξιζε.

Η τέχνη λοιπόν, εκτός των άλλων είναι τροφή της ψυχής. Το ίδιο απαραίτητη για μυαλό, καρδιά και πνεύμα όσο τα θρεπτικά συστατικά, το νερό και το οξυγόνο για το σώμα. Κατ’ εμέ η διδαχή της στην παιδεία και την εκπαίδευση έχει βαρυσήμαντη σημασία. Επίσης στη ζωή και την καθημερινότητά μας δεν θα έπρεπε να θεωρείται πολυτέλεια γιατί απλά δεν είναι. Είναι ανάγκη. Οπότε, ας την απολαμβάνουμε πάντα και παντού. Γιατί η τέχνη βρίσκεται παντού. Εμφανώς ή όχι.

*Στη φωτογραφία απεικονίζεται το έργο του Γιαννούλη Χαλεπά “Φιλοστοργία”. 

Εύα Κοτσίκου