Το ταξίδι για την αναζήτηση της ειλικρίνειας έχει εμπόδια αλλά αξίζει τον κόπο
Μ: Η ειλικρίνεια ως έννοια είναι περίπλοκη. Θα έλεγε κανείς ότι είναι ο προορισμός σε ένα μακρύ ταξίδι αυτογνωσίας και πνευματικότητας. Χρειάζεται πολυετής δουλειά με τον εαυτό του για να φτάσει κανείς να λέγεται ειλικρινής. Το ταξίδι ξεκινά από τα παιδικά του κιόλας χρόνια και τροποποιείται πολλές φορές έως την ενήλικη ζωή του. Ο ειλικρινής είναι τολμηρός, ενάρετος, ηθικός, με καθαρή συνείδηση και το αντίτιμο που λαμβάνει για την αλήθεια του αυτήν, είναι ακεραιότητα, αξιοπιστία και εμπιστοσύνη. Αυτή είναι η μεγαλύτερη ηθική ικανοποίηση που μπορεί να λάβει. Η αλήθεια είναι η αποστροφή της προσποίησης και είναι μια εντελώς συνειδητοποιημένη κατάσταση. Είναι λύτρωση. Βοηθά τον άνθρωπο να πάει παρακάτω, χωρίς να αφήσει μισάνοιχτες πόρτες. Είναι πολύ δύσκολη η ανάληψη ευθύνης και η παραδοχή της. Πρέπει να αντέχεις την αλήθεια και για να την αντέχεις, θα πρέπει να μάθεις πρώτα να την ακούς.
Πόσοι άραγε είμαστε τόσο θαρραλέοι; Πόσοι έχουμε τόσο ανοιχτό μυαλό ώστε να αποδεχτούμε πρώτα τα δικά μας άσχημα χαρακτηριστικά; Πόσοι μπορούμε να έρθουμε αντιμέτωποι με τη δική μας αλήθεια; Η ειλικρίνεια είναι επιλογή. Πολλοί δηλώνουν υποστηρικτές της, μα εκείνη δεν αρκείται στα λόγια αλλά στις πράξεις. Σήμερα, όλοι αποζητούν την αλήθεια, μα μια αλήθεια στα μέτρα τους. Τόση, ώστε να μη τους ξεβολεύει. Αρκούνται ίσα- ίσα στο να πάρουν λίγη απ’ τη βαρύτητα των ειλικρινών ανθρώπων, αυτών των σπάνιων «φάρων» που μέσα στην εξαπάτηση και την ανειλικρίνεια που επικρατεί, μας δείχνουν τον φωτεινό δρόμο της εντιμότητας και της ντομπροσύνης εκτοξεύοντας την ποιότητά τους πολύ πάνω από εκεί που φτάνει το βλέμμα μας. «Η ειλικρίνεια είναι το μοναδικό στερεό έδαφος για κάθε συνείδηση» είπε ο Γερμανός φιλόσοφος Immanuel Kant.
Λ: Διάβασα προσεκτικά τα γραφόμενα της φίλης μου και συνοδοιπόρου στο ταξίδι που κάνουμε για την αναζήτηση της ειλικρίνειας. Μου έκανε εντύπωση η φράση του Κάντ και παράλληλα μου αποκάλυψε τις δυσχέρειες της υπόθεσης. Ο Γερμανός φιλόσοφος και καθηγητής, οξύνους και ανυμέναιος, διατυπώνει διαχρονικές αλήθειες, δύσκολα εφαρμόσιμες στον αληθινό κόσμο. Δεν έχω καμία διαφωνία ή συμπλήρωση στην οριοθέτηση και στις διαπιστώσεις της Μαρίας για την ειλικρίνεια. Προχωρούμε λοιπόν στον επόμενο σταθμό. Στην απάντηση των ερωτήσεων για το πόσοι είναι ειλικρινείς απέναντι στον εαυτό τους και στους άλλους.
Σε αυτό το σημείο εντοπίζω τη κλασική αντίθεση μεταξύ θεωρητικού πλαισίου και εμπειρικής διαπίστωσης. Όλοι μας θεωρητικά θέλουμε την ειλικρίνεια. Πρακτικά, οι κοινωνίες μας από τους λιμναίους συνοικισμούς ως το σήμερα που οι ουρανοξύστες σχίζουν τα σύννεφα, παρουσιάζουν ένα δομικό χαρακτηριστικό. Είναι χτισμένες σε μυστικά και ψέματα. Δε μου αρέσει αυτό που γράφω και σίγουρα δε σας αρέσει αυτό που διαβάζετε αλλά ξέρουμε ότι είναι αλήθεια. Δε χρειάζεται να προχωρήσουμε παραπέρα. Ας εξετάσουμε το οικογενειακό, επαγγελματικό και φιλικό μας περιβάλλον. Ας γίνουμε λίγο πιο τολμηροί και ας εξετάσουμε τον εαυτό μας. Το συμπέρασμα το ξέρουμε.
Το δικαίωμα στην απόλυτη ειλικρίνεια, το οποίο ασκούν χωρίς περιορισμούς, το έχουν δυο ηλικιακές κατηγορίες. Τα πολύ μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Όσο για μας; Διάολε, συγκρούεται μέσα μου ο ρομαντικός με τον πραγματιστή. Ο Δον Κιχώτης ορμάει με το δόρυ της ειλικρίνειας απέναντι στην κοινωνική υποκρισία, σε ψεύτικες νόρμες και υποκριτικές συμπεριφορές. Κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέπτη πληγωμένο, ματωμένο αλλά καθαρό. Έλα όμως που υπάρχει και ο Σάντσο Πάντσα. Αυτή η τρεμάμενη φωνή που λέει «άσε αφεντικό, που να μπλέκεις. Πες ένα ψεματάκι, να γυρίσουμε σπίτι σώοι.». Που καταλήγω; «Σε μια εποχή παγκόσμιου ψεύδους, το να λες την αλήθεια είναι μια πράξη επαναστατική.» έγραψε ο Βρετανός Τζόρτζ Όργουελ, συγγραφέας του «1984» και της «Φάρμας των Ζώων».
Εν ολίγοις, αποφάσισε τη στάση σου στη ζωή. Αν ταχθείς στην ειλικρίνεια, να είσαι έτοιμος και γενναίος στις επιπτώσεις που θα έχει αυτή η στάση. Αν πάλι, θεωρείς ότι η αποκάλυψη της αλήθειας, προκαλέσει μεγαλύτερο κακό απ’ ότι η απόκρυψή της, πες το ψέμα και ζήσε με αυτό. Δεν υπάρχουν εύκολες επιλογές. Τον τελευταίο λόγο τον έχουν πάντα οι κυρίες. Η Μαρία θα μας οδηγήσει στο τέρμα αυτού του ταξιδιού.
Μ: Στην ψυχολογία, συναντούμε το «φαινόμενο της ψευδαίσθησης της αλήθειας», κατά το οποίο, αν ένα ψέμα επαναλαμβάνεται συχνά, τότε μετατρέπεται σε αλήθεια. Πάνω σε αυτό έχουν στηθεί βιομηχανίες όπως του μάρκετινγκ και της πολιτικής και δεν είναι τυχαίο. Αν πάμε λίγο να το εξετάσουμε πιο αναλυτικά, θα δούμε πως όταν οικειοποιηθείς μια «αλήθεια », διαστρεβλώνεται μέσα σου η πραγματικότητα λόγω της εξοικείωσης σου με τη συγκεκριμένη πραγματικότητα. Επομένως, το ψέμα ως ψευδαίσθηση της αλήθειας είναι υποκειμενικό και «ελαστικό» ανάλογα με το πόσο το αντέχει ή το επιθυμεί ο καθένας. Ίσως να θεωρηθεί αρκετά ανέντιμη αυτή η οπτική, ίσως όμως και να είναι απλά μια πρόφαση ώστε να καταφέρουν να συγκατοικήσουν ειρηνικά μέσα μας ο Δον Κιχώτης και ο Σάντσο Πάντσα. Ο δρόμος της ειλικρίνειας είναι χαραγμένος από τις λέξεις μοναχικότητα, διαφάνεια και ευθύνη και αυτή είναι μια μορφή καταδίκης. Δε θα υπάρχει ποσότητα στη ζωή σου μα ποιότητα. Θα σε αγαπούν ή θα σε μισούν πολύ και όχι πολλοί. Είναι δική σου η επιλογή για το ποιον δρόμο θα ακολουθήσεις τελικά, μα όποιον και να επιλέξεις, υποστήριξε τον με όλο σου το είναι.
Μαρία Χαρίτου-Λουκάς Αναγνωστόπουλος
Από πολύ μικρή, έμαθα να υπάρχω μέσα από τις τέχνες! Τραγουδάω τις χαρές μου, χορεύω tango τις λύπες μου, εκφράζομαι μέσα από τη μουσική μου και γεννάω εικόνες με την πένα μου! Μη με ρωτήσετε ποτέ ποια από όλες αγαπώ περισσότερο γιατί δεν έχω απάντηση! Όλα τα παραπάνω, συν το ελεύθερο και αδάμαστο πνεύμα μου, φτιάχνουν εμένα! Πηγή έμπνευσής μου είναι ο άνθρωπος, μια και μου αρέσει να τον παρατηρώ μέσα από τις λεπτομέρειες! Το τελείωμα του πρώτου μου βιβλίου με τίτλο «παλεύοντας το σκοτάδι μου», είναι η απόδειξη. Τέλος, οφείλω να σας προειδοποιήσω ότι λατρεύω να δημιουργώ εικόνες και συναισθήματα στο μυαλό και την καρδιά σας!
