Τοξικότητα: Μια λέξη της μόδας
Τον τελευταίο χρόνο, όλο και περισσότερος κόσμος χρησιμοποιεί τη λέξη τοξικότητα, για να περιγράψει ενδεχομένως την πίεση που αισθάνεται από κάποιον άλλον άνθρωπο. Είναι φρόνιμο όμως, πριν κολλήσουμε σε κάποιον άνθρωπο αυτόν το βαρύ χαρακτηρισμό, να κατανοήσουμε τον όρο του.
Κατ’ αρχάς, για να πέσει κανείς «θύμα» της τοξικότητας κάποιου άλλου, θα πρέπει να το έχει επιτρέψει ο ίδιος. «Είναι δυνατόν να θέλω να ζω σε μια τέτοια κατάσταση»; θα σκέφτεσαι τώρα, όχι είναι η απάντηση, σαφώς και δε θες! Η ψυχολογία λέει ότι θύματα τοξικότητας, πέφτουν κυρίως εκείνοι που έχουν οικειοποιηθεί την τοξική συμπεριφορά από την οικογένειά τους. Ως ενήλικες λοιπόν, συσχετίζεται μέσα τους η σύνδεση από παλιά, κοινώς, συνάπτουν σχέσεις ίδιου τύπου με αυτές που τους είναι οικείες.
Ας προσπαθήσουμε όμως να καταλάβουμε πως λειτουργεί ένας τοξικός άνθρωπος.
Αρχικά λοιπόν, κουμπώνει με τον αποδέκτη του και ξεκινά μια αλληλεπίδραση, μια τακτική. Εκείνος, μοιάζει να ζει το δράμα του, αρχικά δείχνει να σου ανοίγεται, να σε θεωρεί σημαντικό, σε κάνει να θέλεις να ασχολείσαι μαζί του. Με τον καιρό, σε χειρίζεται χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι, γιατί όλο αυτό έχει συμβεί μεθοδικά. Ο τοξικός άνθρωπος, χτυπά στο συναίσθημα. Σε γοητεύει τόσο πολύ, που γίνεται σημαντικός για εσένα, και μόλις το καταφέρει, ξεκινά το σκωτσέζικο ντους. Εμφανίζεται και χάνεται ξανά και ξανά, με αποτέλεσμα να χάνεις τον εαυτό σου επειδή δεν μπορείς να καταλάβεις τον λόγο που γκρεμίστηκες από το βάθρο του.
Ο λόγος λοιπόν που αισθάνεσαι έτσι, είναι επειδή σε έχει γοητεύσει και θες να τον κερδίσεις. Ζητάς την αποδοχή του, μια αποδοχή, η οποία ενδεχομένως σου έχει λείψει από τη δική σου παιδική ηλικία. (π.χ. σχέσεις μάνας – παιδιού).
Ο τοξικός, είναι αρνητικός προς τον αποδέκτη του. Μπορεί να σε επηρεάσει σε όλα τα επίπεδα, πυροδοτώντας προβλήματα τα οποία πολλές φορές δε σταματούν στο ψυχολογικό κομμάτι, αλλά σωματοποιούνται. Απομυζεί θετική ενέργεια, με αποτέλεσμα τη συναισθηματική φθορά. Με τον τρόπο που παρουσιάζεται, δείχνει ένα πολλά υποσχόμενο άτομο, που έχει πολλά να δώσει, όμως δυστυχώς είναι επιφανειακός γιατί μέσα του υπάρχει κενό. Όχι, δεν είναι κακός, δεν προσπαθεί να σε γελάσει. Ό,τι σου λέει, εκείνη την ώρα το πιστεύει, απλά δε θα μπει στη διαδικασία να κάνει αυτά που λέει, γιατί απλά δεν μπορεί.
Ο τοξικός δυσλειτουργεί. Δε μπορεί να συνάψει σχέσεις και είναι δυστυχισμένος. Δε μπορεί να μπει στη θέση σου και να κατανοήσει το πως αισθάνεσαι, λόγω του μεγάλου του εγώ. Και λόγω του μεγάλου του εγώ, δεν απολογείται και ποτέ. Γι’ αυτό ποτέ δεν πρόκειται να πάρεις τη συγγνώμη που περιμένεις. Δεν είναι τυχαίο το ότι σε κυνηγά με άκρως κολακευτικό τρόπο, ώσπου να σε κερδίσει και όταν αυτό συμβεί αλλάζει εντελώς και σε γκρεμίζει. Θα έχεις ακούσει σίγουρα ότι θέλει τον άνθρωπό του ανεξάρτητο, δυναμικό ή οτιδήποτε άλλο βλέπει σ’ εσένα. Έχεις παρατηρήσει όμως ότι δίπλα του υπήρξαν μόνο άνθρωποι που τον υπηρετούσαν;
Κι εκείνος υποφέρει ναι, γιατί καλλιεργεί ανασφάλεια γύρω του και όπως λέει και η γνωστή ρήση «ό,τι σπέρνεις θερίζεις»… αποτέλεσμα; Είναι καταδικασμένος να ζει τη ζωή του μέσα από τα μάτια εκείνων που συναναστρέφεται, για όσο του το επιτρέψουν, γιατί ο τοξικός τελικά βιώνει μοναξιά.
Αν λοιπόν όλα τα παραπάνω κάτι σου θυμίζουν, αν πνίγεσαι και η μόνη σου έγνοια είναι το πως θα λύσεις το πρόβλημα του άλλου, αν έχεις παραγκωνίσει τον εαυτό σου και τις ανάγκες σου, ίσως βρίσκεσαι κοντά σε κάποιον τοξικό άνθρωπο. Μην κοιτάζεις το κοινωνικό του προφίλ, αλλά παρατήρησε το πως είναι απέναντί σου. Και να θυμάσαι… κανείς δεν έχει τη δύναμη να μας υποτιμήσει αν πρώτα δεν το έχουμε κάνει εμείς στον εαυτό μας.
Μαρία Χαρίτου