Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει από κάποιους τη φράση: «Α, εγώ τα λέω έξω από τα δόντια» ή ακόμα πόσες φορές δεν έχουμε πει εμείς οι ίδιοι: «Μπορεί να γίνω δυσάρεστος μα θα πω τη γνώμη μου» χωρίς καν, πολλές φορές, να μας τη ζητήσει κανείς.
Στην εποχή του διαδικτύου, των αμέτρητων πληροφοριών και της ελεύθερης έκφρασης πληθώρα απόψεων μας κατακλύζει. Το ίδιο συμβαίνει και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Γνώμες δίνονται, πεποιθήσεις κατατίθενται, πολλές φορές με τρόπο αψύ ή προκλητικό πίσω από τη δικαιολογία ότι είμαστε ειλικρινείς και ότι δε μασάμε τα λόγια μας. Μήπως όλο αυτό όμως είναι μια αγένεια μακιγιαρισμένη ειλικρίνεια; Μήπως είναι μια προσπάθεια να προβληθούμε μειώνοντας τους άλλους ανθρώπους;
Ας ξεκινήσουμε ότι για να πούμε τη γνώμη μας θα πρέπει να μας ζητηθεί πρώτα. Μπορεί κάποιος να μην τη χρειάζεται. Ακόμα και αν τη χρειαστεί όμως και μας τη ζητήσει, γιατί πρέπει να τη δώσουμε με τρόπο προσβλητικό και σκληρό; Σε αυτό το σημείο να διευκρινίσουμε ότι άλλο να είναι κάποιος ειλικρινής και άλλο κακοπροαίρετος. Αν κρυβόμαστε πίσω από τη μάσκα της ειλικρίνειας και στο όνομα αυτής καταθέτουμε -κακοπροαίρετα- απόψεις καλύτερα να μην το κάνουμε καθόλου.
Μία άλλη απορία που μου γεννάται πάνω σε αυτό το θέμα είναι η εξής: Ειλικρινείς είμαστε μόνο σε άτομα που δεν έχουμε να κερδίσουμε τίποτα από αυτά, ή απέναντι σε όλους ανεξαιρέτως; Θα τολμούσαμε ας πούμε να υψώσουμε το τοίχος της ειλικρίνειας που υποστηρίζουμε ότι διαθέτουμε έναντι ανθρώπων από τους οποίους θα χάναμε αν το κάναμε; Στο διευθυντή μας π.χ., ή σε άτομα κύρους, ή εκεί αυτόματα θα συμφωνούσαμε μαζί τους φοβούμενοι τις συνέπειες ή από ανασφάλεια;
Από την άλλη μεριά υπάρχει η μερίδα των ανθρώπων εκείνων που διατηρούν πάντα τη θέση που προαναφέραμε. Εκείνοι που λένε σε όλα «ναι». Δίχως το θάρρος της γνώμης τους, δίχως να υποστηρίζουν την άποψή τους, ίσως φοβούμενοι μην εκτεθούν. Πόσο άδικο κι αυτό για τους ίδιους. Πόσο υποτιμητικό γι’ αυτούς. Μια τέτοια στάση φανερώνει έλλειψη προσωπικότητας ή ακόμα και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Είναι ωραίο να έχουμε άποψη. Κατ’ εμέ, το σωστότερο είναι να είναι τεκμηριωμένη ώστε να μη φτάσουμε στο δυσάρεστο σημείο να λέμε αερολογίες και εν συνεπεία να εκτιθέμεθα. Όμως είναι σοφό να την καταθέτουμε στο σωστό χρόνο συνοδευόμενη από τον ανάλογο σεβασμό και όντες ευγενείς. Επίσης, δεν μπορούμε να έχουμε άποψη για όλα διότι δεν τα γνωρίζουμε όλα, άρα οι στιγμές σιωπής είναι απαραίτητες σε ορισμένες περιπτώσεις.
Συνοψίζοντας, το να καταθέτουμε την άποψή μας, το να λέμε τη γνώμη μας όταν το κάνουμε για να βοηθήσουμε επί τούτω κάποιον συνάνθρωπό μας ή για να γίνει μια εποικοδομητική, ουσιώδης συζήτηση είναι απόλυτα σωστό. Το να το κάνουμε όμως, είτε για να προβληθούμε, είτε για να γίνουμε αρεστοί είναι μεμπτό και φρόνιμο είναι να αποφεύγεται.
