Ραντεβού στη Σαμάρα και το μυστικό του υφαντό
Χαίρετε. Είναι μια ιστορία που λατρεύω. Λέγεται ραντεβού στη Σαμάρα και μπορεί κάποιος να την βρει σε πολλές εκδοχές. Υπάρχει μια παλιότερη έκδοση στο Βαβυλωνιακό Ταλμούδ, εγώ διάλεξα αυτή που έγραψε ο Σόμερσετ Μομ, γνωστός Άγγλος θεατρικός συγγραφέας. Ας την δούμε λοιπόν.
Ζούσε ένας έμπορος στην Βαγδάτη με τον υπηρέτη του. Μια μέρα τον έστειλε για προμήθειες στην αγορά και σε λίγη ώρα ο υπηρέτης γύρισε πίσω τρέμοντας και κλαίγοντας από φόβο και του είπε: «Αφέντη, πριν από λίγη ώρα στην αγορά μ’ έσπρωξε μια γυναίκα μες το πλήθος, μα όταν στράφηκα είδα πως ήταν ο θάνατος αυτός που με είχε σπρώξει. Με κοίταξε άγρια και μου έκανε μια απειλητική χειρονομία. Σε παρακαλώ αφέντη, δώσε μου τ’ άλογό σου και εγώ θα φύγω μακριά από αυτή την πόλη και θα τον ξεγελάσω. Θα πάω στην
Σαμάρα και εκεί ο θάνατος δεν θα με βρει ποτέ.»
Ο έμπορος του δάνεισε τ’ άλογό του και ο υπηρέτης το πήρε και χάθηκε σαν άνεμος μέσα στην σκόνη της ερήμου. Ο έμπορος κατέβηκε στην αγορά και με είδε να στέκομαι μέσα στο πλήθος. Γρήγορα και με φούρια ήρθε κοντά μου και με ρώτησε: «Δεν μου λες θάνατε, γιατί έκανες μια απειλητική χειρονομία στον υπηρέτη μου σήμερα το πρωί όταν τον είδες;» Εγώ τότε είπα γλυκά στον έμπορο: «Δεν ήταν απειλητική χειρονομία, ήταν από την έκπληξη. Απόρησα που τον είδα εδώ στην Βαγδάτη, γιατί απόψε είναι να τον συναντήσω στην Σαμάρα…»
Η αγωνιώδης προσπάθεια για την αποφυγή του πεπρωμένου. Κατά καιρούς έχω γράψει για το υφαντό του κόσμου. Το κοσμικό πέπλο φτιαγμένο από δισεκατομμύρια νήματα αλληλεπιδράσεων, δεδομένων, πράξεων. Είναι η δική μου μεταφορά για τον ασύλληπτο πίνακα μεταβλητών, φυσικών, ανθρώπινων, καιρικών, ζωικών, φυτικών. Θεωρούμε πως είμαστε ικανοί για το οτιδήποτε. Στην επιφάνεια ισχύει. Μοιάζουμε με μια πολυμεταβλητή εξίσωση εκατομμύριων μεταβλητών. Και όμως. Στην πραγματικότητα είμαστε προβλέψιμοι. Είμαστε οι επιλογές μας και αυτές περιορίζονται από τα πάθη, τους φόβους, τις επιθυμίες, τα ένστικτα, το περιβάλλον που μεγαλώσαμε, την εκπαίδευση μας. Παρατήρησε έναν άνθρωπο. Μην τον κοιτάς. Παρατήρησε τον. Μαζί του βλέπεις το μονοπάτι που έχει πάρει και αυτό που έχει διαλέξει.
Η περίφημη Ειμαρμένη των αρχαίων. Το υφαντό του κόσμου, αυτό το απίστευτο χωροχρονικό δυναμικό πέπλο που μεταβάλλεται διαρκώς, τα νήματα του πάλλονται παλεύοντας να κρύψει την ψυχή του κόσμου. Την αληθινή φύση των πραγμάτων. Το περίφημο χάπι του Μορφέα κάθε φορά που θέτεις την ερώτηση. Σε ποιον κόσμο ζω αλήθεια; Παίρνεις το μπλε και επιστρέφεις στην καθημερινότητα αγνοώντας τους παράλληλους κόσμους, ξαναμπαίνοντας στους συμβατικούς χωροχρονικούς περιορισμούς. Παίρνεις το κόκκινο; Ω, αυτή είναι μια άλλη ιστορία. Κάποια άλλη στιγμή θα μιλήσουμε για την Πυθία, τον Νοστράδαμο, τον Άλντους Χάξλεϋ, τα ενεργειακά πεδία, τα διάφορα μέσα που ταξιδεύεις σε κόσμους καταργώντας τα χωροχρονικά εμπόδια.
Ακόμα και έτσι δεν είναι δύσκολο να προβλέψεις την ανθρώπινη πορεία. Προβλέψεις είπα; Λάθος ρήμα. Την βλέπεις μπροστά σου. Η κιβωτός του Νώε, ο Δευκαλίωνας, η Ατλαντίδα, το νησί του Πάσχα. Επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Η απληστία, η αγνόηση της φύσης, οδηγεί στον αφανισμό και ξανά από την αρχή. Είμαστε ο ιός του πλανήτη. Μια πανδημία, η έλλειψη του νερού, η άνοδος της θερμοκρασίας, θα οδηγήσει πάλι στην καταστροφή ενός πολιτισμού και στην αρχή ενός άλλου. Τώρα αν θα είναι ανθρώπινος ή των μηχανών; Θα πόνταρα στο δεύτερο αλλά δεν είμαι Ιούλιος Βερν, ούτε έχω σκοπό να γράψω βιβλία επιστημονικής φαντασίας.
Στην πραγματικότητα το υφαντό είναι τόσο συναρπαστικό που τα καλύτερα μυαλά αφιερώθηκαν σε αυτό. Οι προσωκρατικοί, οι πυθαγόρειοι, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Ντα Βίντσι, ο Τέσλα, ο Αϊνστάιν, Ο Σρέντιγκερ, ο Χόκινγκ και πόσα σπουδαία μυαλά που αυτοί την στιγμή παλεύουν στο Cern για την ενοποιημένη θεωρία πεδίου. Έχω όμως αυτή την ενοχλητική αίσθηση πως το σύμπαν παίζει μαζί μας, ο κόσμος ή εν πάση περιπτώσει το σύνολο των άπειρων κόσμων μας έχει βάλει όλους μέσα σε μια ακαδημαϊκή αίθουσα και παίζουμε με τα όμορφα πειράματα μας, ψάχνοντας την αρχέγονη ουσία του, ενώ αυτός σαν την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων ελεύθερα γυρνάει. Παρατηρούμε το υφαντό αλλά όχι τα μάτια του. Τα κρύβει. Κρύβει ο μπάσταρδος την ψυχή του, αφήνοντας μας να δοκιμάζουμε τα πιθανοτικά ζαχαρωτά των πολλαπλών υποδειγμάτων.
Πίσω στην Βαγδάτη. O θάνατος εκπλήσσεται γιατί το ραντεβού είναι σε άλλο μέρος και ώρα. Σε αντίθεση με τη δίδυμη αδελφή του τη ζωή, δεν ασχολείται με ερωτήματα. Έχει έτοιμη τη λύση, εξού και στα δικά μου μάτια είναι αδιάφορος. Δεν έχει να μου δώσει απαντήσεις, ούτε κάνει διάλογο. Είναι αυτό που είναι. Μια μεταβλητή που απλά κρατάει σε ισορροπία την κοσμική εξίσωση. Η ζωή όμως; Αξίζει κάθε παζάρι μαζί της στην αγορά. Μπορεί να μην βγεις πλουσιότερος αλλά σίγουρα σοφότερος.
Καλή χρονιά με υγεία και αγάπη!