Ο σεβασμός δεν επιβάλλεται, εμπνέεται
Σπίτι, σχολείο, εργασιακοί χώροι είναι τα μέρη που ανθρώπινοι χαρακτήρες, σχέσεις και συναισθήματα αναπτύσσονται, σβήνουν, εξελίσσονται, διαμορφώνονται και αλλάζουν σ’ ένα γαϊτανάκι αλληλεπίδρασης. Ένα από τα κυρίαρχα συναισθήματα που αναπτύσσεται, μεγαλώνει ή χάνεται σε αυτούς τους χώρους είναι ο σεβασμός. Τι ορίζουμε ως σεβασμό; Ας πούμε ότι είναι ένα χαρμάνι εκτίμησης, αγάπης, καλής συμπεριφοράς απέναντι σε πρόσωπα, καταστάσεις και θεσμούς με τις αντίστοιχες αυξομειώσεις στα βασικά συστατικά που το απαρτίζουν.
Με τα χρόνια μου έχει γεννηθεί η πεποίθηση ότι μια από τις βασικές πηγές προβλημάτων μας σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο είναι η παρερμηνεία ή σκόπιμη διαστρέβλωση των αξιών, των ιδεών, των όποιων στοιχείων απαρτίζουν την πραγματικότητα. Με άλλα λόγια εάν θεωρείται η πραγματικότητα ένας τεράστιος καθρέπτης απαρτιζόμενος από τους ατομικούς μας αντιληπτικούς καθρέπτες, δεν μου προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι περνάμε αυτά που περνάμε. Ζούμε ότι αντιλαμβανόμαστε και πολλές φορές (και δεν εξαιρώ τον εαυτό μου) αντιλαμβανόμαστε τόσο στρεβλά τα πράγματα, που φυσικό επακόλουθο είναι να έχουμε πάρει και τη ζωή μας λάθος.
Αυτό συμβαίνει και με τον σεβασμό. Μεγάλη μερίδα του κόσμου θεωρεί ότι αρκεί το αξίωμα (η περιβόητη ελληνική «καρέκλα»), το χρήμα, η άνοδος στην κοινωνική, οικονομική και υπηρεσιακή ιεραρχία, η δύναμη που γεννιέται από την δυνατότητα επιβολής πράξεων και αποφάσεων για να κερδίσει τον σεβασμό. Ακόμα και αν λεκτικά ισχυριζόμαστε το αντίθετο, έμπρακτα μέρος της ελληνικής κοινωνίας το αποδεικνύει. Εδώ είναι που μπερδεύουμε ή σκόπιμα συγχέουμε την δυνατότητα επιβολής και άσκησης της δύναμης που πηγάζει από την όποια ευνοϊκή κατάσταση που βιώνουμε με το να κερδίζεις τον σεβασμό. Το χρήμα, οι θέσεις, η φυσική ομορφιά «αγοράζουν» δύναμη, επιβολή και την δυνατότητα να πραγματοποιήσεις τα θέλω σου. Ο σεβασμός είναι ζόρικη υπόθεση. Δεν αγοράζεται, δεν επιβάλλεται, δεν μπορεί να τον απαιτήσεις ή να τον θεωρήσεις δεδομένο. Τον χτίζεις μέρα με την μέρα, με τις πράξεις σου, τις θυσίες σου, τα παραδείγματα που δείχνεις και τον τρόπο που φέρεσαι.
Ο σεβασμός είναι αερικό. Μια ζωή παλεύεις για να τον αποκτήσεις και αρκεί μια στιγμή να τον χάσεις για πάντα. Θες σεβασμό ; Θα μάθεις να σέβεσαι τον εαυτό σου, χωρίς να του χαρίζεσαι και να τον μαθαίνεις στις ευκολίες. Θα σέβεσαι τους δικούς σου, τις σχέσεις, τους φίλους σου όχι μόνο με λόγια και όρκους άλλα έμπρακτα. Στα ζόρια τους θα είσαι κοντά τους και την χαρά τους δεν θα την δηλητηριάζεις. Θα δείχνεις την ίδια συμπεριφορά, τιμιότητα και μπέσα σε ιεραρχικά ανώτερους και υφιστάμενους με όποιο τίμημα και αν έχει αυτό. Δεν θα δίνεις μόνο εντολές, αλλά θα βουτάς πρώτος στη δουλειά. Θα αναλαμβάνεις τις ευθύνες που σου αναλογούν απέναντι στα μέλη της οικογένειας σου, τις σχέσεις σου, τους φίλους σου, τους συναδέλφους, τους συμπολίτες σου, όχι γιατί απορρέει εκ της θέσεως σου αλλά γιατί αυτός ο ρημαδιακός κόσμος χρειάζεται τον τροχό της ευθύνης για να βγάλει πέρα την ανηφοριά. Θες σεβασμό ; Θα τον εμπνέεις . Πως θα μάθεις να τον εμπνέεις ; Με τον δύσκολο τρόπο. Με το να μετριέσαι με το μπόι σου και τα βλέμματα των δικών σου κάθε μέρα.
Αφιερωμένο στον πατέρα μου που με τον δωρικό του τρόπο μου δίνει μαθήματα σεβασμού κάθε φορά και με την ελπίδα ο γιος μου και εγώ να τιμήσουμε το όνομα.
Τα σέβη μου.
Λουκάς Αναγνωστόπουλος