Η κλιματική κρίση και μια μάχη που δεν αναβάλλεται. Το μέλλον όσων αγαπάμε είναι στα χέρια μας.
Χαίρετε. Ελπίζω να είστε καλά και να απολαμβάνετε τις εξορμήσεις σας σε θάλασσες και βουνά ή τη διαμονή στις ήρεμες και χαλαρές πόλεις. Ξέρετε, όταν είμαστε σε διακοπές ή σε πιο χαλαρούς ρυθμούς καθημερινότητας δίνουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας αφενός να ξεκουραστεί σωματικά και αφετέρου να σκεφτεί τι πραγματικά έχει σημασία.
Το θέμα του σημερινού άρθρου δεν είναι ευχάριστο. Τη στιγμή αυτή συντελείται στη Σιβηρία μια ανυπολόγιστη καταστροφή. Οι δεκάδες δασικές φωτιές τρώνε τα σωθικά της μάνας γης. Είκοσι οκτώ εκατομμύρια στρέμματα (28.000.000), ναι καλά διαβάσατε, γίνονται παρανάλωμα πυρός. Οκτακόσιες (800) κοινότητες έχουν πνιγεί σε καπνούς ενώ όσα ζώα έχουν τη δυνατότητα τρέχουν μακριά να βρουν καταφύγια και νερό. Άλλα είδη όμως, όπως φίδια, σκαντζόχοιροι, έντομα είναι καταδικασμένα με ό,τι συνεπάγεται η εξαφάνιση τους από το οικοσύστημα.
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι οι δασικές πυρκαγιές πιθανότατα να έχουν σημαντικές οικολογικές και κλιματολογικές συνέπειες. Ας δούμε το παρόν. Η ανεξέλεγκτη επιδρομή των πυρκαγιών έχει οδηγήσει στην απελευθέρωση των αερίων. Συνεπώς, το φαινόμενο του θερμοκηπίου έχει επιβαρυνθεί ακόμα περισσότερο. Τα «καλά» νέα συνεχίζονται. Η πλήρης αποκατάσταση των δασών στο βόρειο τμήμα της Ανατολικής Σιβηρίας θα συντελεστεί σε τουλάχιστον εκατό (100) χρόνια. Μιλάμε ότι τα δάση αυτά θα αποκατασταθούν στα χρόνια των δισέγγονων μας. Το άλλο «ευχάριστο νέο» του πλανήτη έρχεται από την Γροιλανδία όπου 10 δισ. τόνων πάγου έλιωσαν σε μόλις μία ημέρα.
Ξέρω ότι σε αυτό το σημείο, πολλοί θα σκέφτεστε «ωχού ρε μεγάλε, είμαι σε διακοπές, μην μου τις μαυρίζεις». Κατανοητή η αντίδραση. Να σας πω και εγώ όμως με τη σειρά μου, ότι ποτέ δεν είναι η ώρα να συζητήσουμε για την κλιματική κρίση. Μια είναι οι διακοπές, την άλλη είναι η δυστοπική και προβληματική καθημερινότητα μας με τα τρεξίματα και τα άγχη. Συνεπώς, ρίξτε μια ματιά γύρω σας. Δείτε το τοπίο, τα μάτια των αγαπημένων σας, τα σκυλιά, τα γατιά, όλα αυτά που αγαπάτε. Τα είδατε; Πείτε μου τώρα ότι δεν είναι η ώρα να συζητήσουμε.
Ας κάνουμε μαζί ένα ταξίδι στον χωροχρόνο. Σας υπόσχομαι, ότι δεν θα είναι βαρετό. Τον 6ο με 5ο π.Χ. ζούσε στην Έφεσο, στην Ιωνία της Μικράς Ασίας ένας περίεργος, σκοτεινός και δυσερμήνευτος τύπος. Προσωκρατικός φιλόσοφος ήταν και έφερε το όνομα Ηράκλειτος. Τι έκανε αυτός λοιπόν; Διατύπωσε πανέξυπνα τις συνεχείς αλλαγές στο σύμπαν και στη ζωή μας. «Ποταμώ ουκ έστιν εμβήναι δις τω αυτώ». Δεν μπορείς να μπεις στο ίδιο ποτάμι δυο φορές. Κατά αναλογία δεν μπορείς να βουτήξεις στην ίδια θάλασσα δυο φορές ή να ζήσεις στην ίδια γη δυο φορές. Αλλάζουν τα πάντα. Κρατάμε στο νοητικό δισάκι μας την αλλαγή του Ηράκλειτου και συνεχίζουμε το ταξίδι μας.
Προχωράμε στις Νότιες Κάτω Χώρες της Ολλανδίας. Έχουμε φτάσει στον 15ο-16ο αιώνα μ.Χ. Το έτος 1515, ο ζωγράφος Ιερώνυμος παρουσιάζει το εμβληματικό τρίπτυχο έργο του με τίτλο “ο κήπος των επίγειων απολαύσεων “. Αριστερά απεικονίζεται ο κήπος της Εδέμ, δεξιά η κόλαση και στη μέση ο κόσμος μας. Μεταφερόμαστε στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού. Από τα τέλη του 14ου αιώνα μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα οι ιθαγενείς πληθυσμοί της Βορείου και Νότιας Αμερικής σφαγιάστηκαν, εκτοπίστηκαν και υποδουλώθηκαν σε Πορτογάλους, Ισπανούς, Ολλανδούς, Βρετανούς, Γάλλους και τέλος στο νέο έθνος των Αμερικάνων.
Οι κάτοικοι και οι φυσικοί πόροι των περιοχών άλλοτε μεθοδικά και άλλοτε με απληστία και αγριότητα έγιναν έρμαια των «χλωμών προσώπων». Οι ντόπιοι που συνυπήρξαν χιλιάδες χρόνια στο οικοσύστημα είδαν τον κόσμο τους να αλλάζει βίαια. Η προφητεία τους μοιάζει συγκλονιστικά επίκαιρη σήμερα. «Όταν το τελευταίο δέντρο θα έχει κοπεί, όταν τα ποτάμια θα έχουν μολυνθεί, όταν τα ψάρια της θάλασσας θα είναι νεκρά, τότε ο άνθρωπος θα καταλάβει ότι τα χρήματα δεν τρώγονται.»
Φτάσαμε στο τέλος της διαδρομής. Κουβαλάμε μαζί μας τη ρήση του Ηράκλειτου για την αέναη αλλαγή του κόσμου μας, το τρίπτυχο ζωγραφικό έργο του Ιερώνυμου Μπος για τον παράδεισο, την κόλαση και τον κόσμο μας και την ινδιάνικη προφητεία για την απόλυτη ασημαντότητα των χρημάτων μπροστά στην καταστροφή του πλανήτη μας. Ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει κάθε στιγμή και που τα ετήσια φυσικά του αποθέματα τα εξαντλούμε στο μέσο της χρονιάς, δανειζόμενοι πόρους και χρόνο από τις επόμενες γενιές. Καταστροφές όπως οι πυρκαγιές της Σιβηρίας και το λιώσιμο των πάγων μας υπενθυμίζουν ότι ο επίγειος παράδεισος από την κόλαση απέχουν απειροελάχιστα. Δεν ξέρω τι θεωρείτε εσείς κόλαση. Για μένα θα ναι να αφήσω πίσω μου έναν πλανήτη ανυπόφορο για τα παιδιά μας και τα υπόλοιπα όντα. Δεν χρειάζεται να επιλέξεις τις μάχες σου. Αρκεί να θυμάσαι για ποιο λόγο ήρθες σε αυτόν τον κόσμο και το κυριότερο ποιον κόσμο θες να αφήσεις πίσω σου.
Ο λύκος στάθηκε στην άκρη. Από τον βράχο του έβλεπε τη μάνα φύση να ησυχάζει. Μέσα του κάτι τον έπνιγε. Εκείνη τη στιγμή έβγαλε από τα βάθη της ψυχής του το πιο σπαραχτικό ουρλιαχτό, γεμάτο πόνο και οργή και ένα δάκρυ έτρεξε. Τους αγαπούσε τους ανθρώπους, αλλά δεν θα τους καταλάβαινε ποτέ. Γύρισε και με αργά βήματα χάθηκε στο σκοτάδι, στον δικό του κόσμο.
Τα σέβη μου.
Λουκάς Αναγνωστόπουλος
Μου αρέσει η γραφή και η έννοια της παρέας. Οι στιγμές που μοιράζεσαι, οι λέξεις που γίνονται ιδέες και αισθήματα. Οι άτακτες ερριμμένες σκέψεις μου μετατρέπονται σε λέξεις με την ελπίδα ότι ιδέες που μοιράζονται δεν πεθαίνουν ποτέ.
