“Σε τελευταία ανάλυση, χρειάζεται περισσότερο κουράγιο για να ζήσεις παρά για να αυτοκτονήσεις”. Ένα απόφθεγμα του Γάλλου συγγραφέα Albert Camus (1913 – 1960), που συνδέοντας κανείς με την έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) κατά την οποία 1.000.000 άνθρωποι το χρόνο προβαίνουν σε αυτοκτονία, οδηγείται στο συμπέρασμα ότι η ψυχολογική ανισορροπία δεν είναι απλώς άλλο ένα κρίσιμο και πάντα επίκαιρο ζήτημα, αλλά ένα καλπάζον καταστροφικό φαινόμενο, που συνετέλεσε στο να καθιερώσει ο ίδιος οργανισμός τη 10η Σεπτεμβρίου ως παγκόσμια ημέρα πρόληψης από μια πρακτική που όλο και πιο συχνά ακολουθείται στιγματίζοντας μνήμες και διχάζοντας συνειδήσεις. Είναι όμως το μέγεθος του εγχειρήματος αυτού επαρκώς κατανοητό από το μέσο άνθρωπο; Πρόκειται αλήθεια για άλλη μια πράξη πάνω στην οποία ο καθένας μπορεί να στοχαστεί, να επιχειρηματολογήσει και να εκφέρει γνώμη και άποψη; Υπάρχει σωστό και λάθος σε μια πλέον καθοριστική επιλογή που δεν έχει το εναλλακτικό στοιχείο;
Αρχικά, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω πως οι σπουδές και η κατάρτισή μου απέχουν από την ψυχολογία, την κοινωνιολογία, τη μεταφυσική και οποιοδήποτε συναφές αντικείμενο. Επίσης, δε βρέθηκα ποτέ εθισμένος σε οποιαδήποτε ουσία θα μπορούσε να προκαλέσει έναν αργό ή άμεσο θάνατο ηθελημένα και μη (γιατί και αυτό μια μορφή αυτοκτονίας είναι), γι’ αυτό και δε γίνεται να μπω στην ψυχοσύνθεση του αυτόχειρα. Δεν πάσχω από σχιζοφρενικές ή καταθλιπτικές τάσεις (που να έχουν διαγνωστεί τουλάχιστον), κι ευτυχώς, δεν υπήρξα ποτέ βαριά και μη αναστρέψιμα ασθενής ώστε να αναζητήσω τη γρήγορη λύση σε μια τέτοια διέξοδο. Για αυτούς λοιπόν και άλλους λόγους, δε θα αξιολογήσω την πράξη της αυτοκτονίας ως συνειδητή επιλογή, ούτε και θα κρίνω όσους τελικά βρήκαν το “κουράγιο” και προέβησαν σε αυτή.
Το παρόν κείμενο έχει ως αποκλειστικό σκοπό να θίξει την επιφανειακή αποδοχή της αυτοχειρίας από μια μερίδα νέων που την προβάλλουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ως την εσχάτη και πλέον ηρωική λύση, επηρεάζοντας ιδιοσυγκρασίες που από τη μια στιγμή στην άλλη θα μπορούσαν να την υιοθετήσουν αφιλτράριστα. Το άρθρο αυτό καταφέρεται στους απανταχού παντογνώστες του διαδικτύου, οι οποίοι μέσα από το βήμα, την ασφάλεια και την ελευθερία που τους παρέχει, προβαίνουν σε διθυραμβικές φανφάρες και ακραίες ρητορικές, επικροτώντας δημόσια μια μη αναστρέψιμη πρακτική, αδιαφορώντας για το αν και το ποιον θα παρασύρουν στη δίνη της επιπολαιότητας και της απερισκεψίας τους.
Ερχόμαστε όλοι αντιμέτωποι με τις συνθήκες της εποχής και μπορούμε εύκολα να υποθέσουμε το κατά πόσο συμβάλλουν στην πεσιμιστική διάθεση πολλών νέων. Αντιλαμβανόμαστε, πως ιδιαίτερα για ανθρώπους που αλλιώς τους παρουσιάστηκε η ζωή και αλλιώς τελικά εξελίσσεται όταν κληθούν να ανεξαρτητοποιηθούν, να δημιουργήσουν και να δημιουργηθούν, οι ευκαιρίες και τα κίνητρα εκλείπουν ενισχύοντας την αίσθηση της απόγνωσης και της απελπισίας. Και φυσικά, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς το κατά πόσο οι παραπάνω παράγοντες σε συνάρτηση με μια δύσκολη προσωπική συγκυρία ή κάποια συναισθηματική κατάσταση παρατεταμένης αδυναμίας, μπορούν εύκολα να καταβάλουν μια ευάλωτη προσωπικότητα πολλαπλασιάζοντας το αίσθημα της “άρνησης” και της ανάγκης να τα παρατήσει κανείς όλα και να αποζητήσει εξόδους αλλού.
Στο σημείο λοιπόν αυτό, κάνουν την εμφάνισή τους η αφέλεια και η νωθρότητα νεαρών ανθρώπων, μέσα από επιχειρήματα που τονίζουν τη δύναμη και την αποφασιστικότητα όσων τόλμησαν να αφήσουν πίσω τους τα εγκόσμια, να λυτρωθούν, να διαμαρτυρηθούν έμπρακτα για τα προβλήματα της κοινωνίας και μέσα από το θάνατό τους να κερδίσουν το χρόνο.
Ναι, καμία αντίρρηση. Θέλει δύναμη ψυχής για να διαλέξεις εσύ το πότε και το πώς θα βάλεις τέλος στη ζωή σου. Θέλει μεγάλη αποφασιστικότητα και πραγματική πυγμή για να αποχωριστείς ό,τι αγάπησες και να αφήσεις πίσω σου καμμένη γη. Θέλει κότσια και σθένος για να αποκοπείς σε μια στιγμή από τη διαλεκτική σου σχέση με τη φύση, τους ανθρώπους και οτιδήποτε γνώριμο και να ξεκινήσεις για ένα αιώνιο ταξίδι στο άγνωστο χωρίς επιστροφή.
Εκεί όμως βρίσκεται και η ειδοποιός διαφορά. Στη δύναμη της στιγμής εκείνης, από τη δύναμη που χρειάζεται κανείς για να υπομείνει τις “στιγμές” που τον χωρίζουν από το αναθεματισμένο εκείνο “καλύτερο αύριο” που τελικά έρχεται και αποκαθιστά την κοσμική ισορροπία. Στη δύναμη της στιγμής εκείνης, από τη δύναμη που χρειάζεται κανείς για να κλείσει στις γροθιές του τους λόγους που κάνουν το αίσθημα της παραίτησης να φλερτάρει με την ύπαρξή του και τελικά να το συντρίψει συθέμελα βρίσκοντας νέα κίνητρα και θέτοντας άλλους στόχους. Στη δύναμη της στιγμής εκείνης, από τη δύναμη που χρειάζεται για να γεννηθεί και πάλι από τις στάχτες του διαψεύδοντας λογικές προβλέψεις και θεωρητικές προσεγγίσεις.
Είναι δύσκολο λοιπόν να εκτιμήσεις το δώρο της “ζωής” όταν όλα γύρω σου καταρρέουν. Χρειάζονται πάθος και κότσια για να οραματιστείς το μέλλον σου τη στιγμή που νοσεί το παρόν σου. Προϋποτίθεται μεγαλείο ψυχής και πραγματικό πείσμα, ώστε όντας νέος, να τιμήσεις τα νιάτα σου και να αποτελέσεις ένα μικρό γρανάζι της μηχανής που τελικά θα αλλάξει τον κόσμο.
Οι άνθρωποι που βρήκαν τα ψυχικά αποθέματα για να προβούν σε μια τέτοια πράξη έχουν πια αφανιστεί, και όλοι όσοι επιχειρηματολογούμε πάνω σε ένα τόσο ευαίσθητο και απρόσιτο θέμα, το κάνουμε εκ του ασφαλούς και από τον κόσμο των ζωντανών. Και στον κόσμο των ζωντανών, είναι αδιανόητο οποιοσδήποτε νέος να πραγματεύεται τόσο επιπόλαια την ιδέα του τέλους του. Σε τελική ανάλυση, οι ηθικολόγοι και οι ιδεαλιστές που όντως θέλουν να διαμορφώσουν μια εμπεριστατωμένη άποψη αναφορικά με το “δίλημμα” ζωή ή θάνατος, μπορούν οποιαδήποτε ώρα και στιγμή να επισκεφθούν μια τριτοκοσμική χώρα, μια εμπόλεμη ζώνη ή κάποια αντικαρκινική μονάδα. Ίσως έτσι, βιώνοντας από κοντά την προσπάθεια κάποιων να κρατηθούν ζωντανοί παλεύοντας με τη μοίρα τους όσο άλλοι θρηνούν ή παρακαλούν για ακόμα μια “στιγμή” με τους ανθρώπους τους, τελικά εκτιμήσουν το προνόμιο της υγείας και το εφήμερο της ύπαρξης.
Χατζηκυριάκου Παντελής
Ονομάζομαι Χατζηκυριάκου Παντελής και είμαι από τη Θεσσαλονίκη. Αν και λογιστής στο επάγγελμα, η σχέση μου με τους αριθμούς παρέμεινε τυπική.
Στα 29 μου χρόνια, κοιτάζοντας πίσω μου με θυμάμαι από μικρό να αποτυπώνω τις σκέψεις και τις ανησυχίες μου δεξιά κι αριστερά. Άλλες φορές σε ένα παγκάκι σε κάποια από τις παιδικές γειτονιές της δεκαετίας του 90’, αργότερα στο περιθώριο των σχολικών μου βιβλίων, στη συνέχεια σε κάποιο αμφιθέατρο της σχολής μου κι έπειτα σε ένα τεφτέρι που με συντρόφευε καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας μου.
Λάθος επιλογές έκανα και θα κάνω πολλές ακόμη. Όλες τους όμως τις έκανα σε συνάρτηση με τον αθλητισμό και τη γραφή. Αυτά ήταν το οξυγόνο μου. Η εκτόνωση του σώματος και του πνεύματος μου. Οι μόνες σταθερές αξίες σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο που μου θύμιζαν ποιος είμαι και τι θέλω.
Μέσα από αυτήν εδώ τη στήλη, θα πορευτούμε παρέα με αναλύσεις απόψεων, προσωπικές ανησυχίες, εξορμήσεις στην επικαιρότητα και καταθέσεις ψυχής.
Κυρίες και κύριοι, καλό μας ταξίδι!
