Αυθόρμητη Αντίδραση ή Απουσία Προσποίησης;
Της Λευκοθέας Μαρία Γκολγκάκη
Τι θα γινόταν άραγε εάν ο καθένας από εμάς έκλαιγε, έβριζε, ξεσπούσε σε γέλια, χοροπηδούσε από τη χαρά του καταμεσής του δρόμου ως μέρος της αντίδρασης του στα ερεθίσματα που λάμβανε; Φανταστείτε για παράδειγμα τον εαυτό σας να γελάει ασυγκράτητα στο θέαμα του εργοδότη σας με κατεβασμένο το φερμουάρ. Ή καλύτερα σκεφτείτε να πέφτετε στο πάτωμα και να χτυπιέστε στην ανακοίνωση πως η πολυπόθητη προαγωγή δόθηκε σε άλλον. Συνήθως αυτές είναι αντιδράσεις που ενώ θα θέλαμε να είχαμε, περνάνε από φίλτρα και μετριάζονται. Κάτι, δηλαδή, που σχεδόν ποτέ δεν κάνει ένα παιδί.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό που διαχωρίζει εμάς τους ενήλικες από αυτά είναι ο επιτυχής ή ο αναποτελεσματικός έλεγχος που προσπαθούμε συχνά να ασκήσουμε στον τρόπο που θα εκφράσουμε τα συναισθήματά μας. Με αρκετές πάντα εξαιρέσεις, τις περισσότερες φορές ζυγίζουμε τις πράξεις μας αναλογιζόμενοι το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε, τις συνέπειες που μπορεί να ακολουθήσουν, την αποδοχή και αποδοκιμασία που θα λάβουμε από τυχόν παραλήπτες. Λέξεις «πρέπει», «δεν πρέπει», «ίσως», «καλύτερα όχι» μπλοκάρουν τον αυθορμητισμό μας σε λεκτικό και εκφραστικό επίπεδο με ποικίλους τρόπους. Πιθανόν το αντίθετο να σήμαινε για πολλούς τη δημιουργία μιας άναρχης κοινωνίας.
Μήπως όμως η καλύτερη φράση θα ήταν «δημιουργία μιας απελευθερωμένης κοινωνίας»; Όμοια με αυτή που υπάρχει στο μυαλό μιας μεγάλης μερίδας παιδιών γιατί απλά οι μικροί μας φίλοι, δεν υποβάλλονται καν στη διαδικασία του αυτοελέγχου.
Λύπη, χαρά, θυμός, ενθουσιασμός έρχονται με έναν έντονο τρόπο, συνοδευόμενα από επιφωνήματα, ποικίλες εκφράσεις στην περιοχή του προσώπου και κίνηση των χεριών. Επίσης, συχνά η εναλλαγή από το ένα συναίσθημα στο άλλο είναι τόσο γρήγορη που εμείς οι ενήλικες δυσκολευόμαστε να παρακολουθήσουμε ή και να καταλάβουμε. Η εξαιρετική τους αυτή ικανότητα δηλώνει το βαθμό στον οποίο βιώνουν τα όσα συμβαίνουν γύρω τους. Νιώθουν αυτό που νιώθουν κι ας αδυνατούν να εξηγήσουν το πώς και το γιατί.
Από το φόβο της έλλειψης αποδοχής ή και της ύπαρξης μοτίβων ερμηνείας του κόσμου μέχρι τη συναισθηματική χειραφέτηση και αβίαστη έκφραση αυτών που νιώθουμε, υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα το οποίο μπορεί να γεφυρωθεί εάν μπούμε έστω και λίγο στη ψυχοσύνθεση των παιδιών και δούμε πως ο αυθορμητισμός τους ισοδυναμεί με απουσία προσποίησης. Ίσως αποδειχθεί πως σε κάποιο βαθμό, αυτό είναι και για εμάς ένας υγιής τρόπος έκφρασης και κατά συνέπεια επαφής με τον εσωτερικό μας κόσμο.
Ονομάζομαι Λευκοθέα Μαρία Γκολγκάκη και ζω στην Αθήνα. Γράφω γιατί δε νιώθω εγώ όταν κάνω το αντίθετo.
