Χαίρετε. Στο ταξίδι της ζωής μας είθισται να ξεκινάμε γεμάτοι αντοχές, όρεξη και όνειρα, να συνεχίζουμε ανταμώνοντας ανθρώπους, ιδέες, καταστάσεις, πληροφορίες και να καταλήγουμε φορτωμένοι εμπειρίες, γνώσεις και στιγμές. Περιστοιχιζόμαστε ή βομβαρδιζόμαστε αν προτιμάτε καλύτερα, από δεδομένα, απρόβλεπτες καταστάσεις και πληροφόρηση. Πέρα από τον πραγματικό κόσμο, ο διαδικτυακός κόσμος ήρθε να πολλαπλασιάσει τις επαφές αλλά και τις πηγές γνώσης, πληροφόρησης και παραπληροφόρησης. Σε αυτόν τον σύνθετο κόσμο καλούμαστε να πάρουμε επιλογές, πολλές φορές υπό πίεση χρόνου, οι οποίες επηρεάζουν τόσο τις ζωές μας, όσο και τις ζωές του οικογενειακού, κοινωνικού και επαγγελματικού περίγυρου μας. Σε αυτές τις περιπτώσεις είτε κάνουμε το σωστό είτε κάνουμε λάθος.
Για να μπορέσει αυτή η συζήτηση να γίνει σε στέρεες βάσεις είναι αναγκαίο να οριοθετηθούν και να οριστούν οι έννοιες του σωστού και λάθους, ειδάλλως αερολογούμε. Τι ορίζουμε λοιπόν ως σωστό και λάθος; Θα συμφωνήσουμε πως οτιδήποτε προκαλεί συνολικά θετικό αποτέλεσμα χωρίς να παραβαίνει ηθικούς ή θεσπισμένους νόμους ή τη μικρότερη δυνατή ζημιά όταν δεν γίνεται αλλιώς, είναι σωστό. Η επιζήμια πράξη για μας και τους γύρω μας, όταν υπάρχουν και άλλες επιλογές, η ανήθικη και ανόσια επιλογή είναι λάθος. Απλός ορισμός θα μου πείτε που αφήνει έξω γκρίζες ζώνες. Θα συμφωνήσω. Απλά για χάρη ανάλυσης ας τον κρατήσουμε για την ώρα.
Το επόμενο ερώτημα που μας βασανίζει από τα μικράτα μας είναι τι μας οδηγεί να κάνουμε το λάθος; Είναι ένας συνδυασμός παραγόντων. Είναι η ελλιπής γνώση και η πληροφόρηση, η υπερεκτίμηση ή υποεκτίμηση συνθηκών και οι συμβουλές που αγνοούμε ή που λαμβάνουμε υπόψη όταν δεν πρέπει. Γιατί επιμένω στην ανάλυση του λάθους; Επειδή τον χαρακτήρα μας και τη ρότα μας τις καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τα λάθη μας. Επειδή, πλην του Πάπα, άλλος το αλάθητο δεν ξέρω να το έχει. Σε τελική ανάλυση, επειδή η ζωή μας η ίδια είναι μια διαρκής εναλλαγή ανάμεσα σε λάθος και σωστό, σε θέλω και πρέπει.
Μην ξεχνάμε ότι οι συμβουλές, οι νουθεσίες και τα μαλώματα των πρεσβύτερων σε μας τους νεότερους, αποσκοπούσαν στο να αποφύγουμε τα λάθη. «Μην κάνεις τα δικά μου λάθη». Είναι μια πρόταση που αποκλείεται να μην έχετε ακούσει από γονείς, συγγενείς, φίλους και γνωστούς. Σε κάθε επιλογή σου που αφορά τα αισθηματικά, τα επαγγελματικά, τα ακαδημαϊκά, τα οικονομικά και τις διαπροσωπικές σχέσεις ακούς και πληροφορείσαι λάθη άλλων τα οποία καλείσαι να μην επαναλάβεις.
Το αποτέλεσμα είναι πενιχρό. Ποτέ ή σχεδόν ποτέ δεν μαθαίνεις από τα λάθη των άλλων. Η λαϊκή σοφία του «αν δεν πάθεις δεν θα μάθεις» δεν προέκυψε τυχαία, ούτε τυχαία βρίσκει τέτοια διαχρονική εφαρμογή στις ζωές όλων μας. Πικρή αλήθεια που ισχύει. Τα λάθη των άλλων δεν μας διδάσκουν. Δεν τα έχουμε ζήσει στο πετσί μας, δεν μας συντροφεύουν βασανιστικά τα βράδια, δεν έχουμε μπει ποτέ στην διαδικασία να τα αναλύσουμε, να μετανιώσουμε για αυτά ή όχι και στο τέλος να τα αποδεχτούμε θέλοντας και μη ως μέρος της ζωής μας. Τα ακούμε προσεκτικά ή αδιάφορα, συμπάσχουμε ή μη με τον παθόντα αλλά τα λάθη των άλλων είναι σύντροφοι και οδηγοί των άλλων. Όχι δικοί μας. Ακόμα και όταν λάθη άλλων αντανακλούν στη ζωή μας και μας ζημιώνουν, η ζημιά δεν γίνεται μάθηση.
Μαθαίνουμε από τα δικά μας λάθη. Πολύ απλά, επειδή η εμπειρία, οι δεύτερες σκέψεις, η αποφυγή ή η καλύτερη αντιμετώπιση παρόμοιων καταστάσεων και ανθρώπων στην ζωή μας είναι διαδικασία επώδυνη που έχει προέλθει από την συνειδητοποίηση και την αποδοχή των λαθών μας. Σύμφωνα με τον δάσκαλο του Σουφισμού Ίντρις Σάχ «Ο σωστός χρόνος, το σωστό μέρος, οι σωστοί άνθρωποι, ίσον επιτυχία.
Ο λάθος χρόνος, το λάθος μέρος, οι λάθος άνθρωποι, ίσον το μεγαλύτερο μέρος από την πραγματική ανθρώπινη ιστορία». Η ζωή μας είναι ένα διαρκές εκκρεμές ανάμεσα σε πρέπει και θέλω, πίστη ή προδοσία, καλό ή κακό, σωστό ή λάθος. Είναι αυτή η αμφιταλάντευση που δίνει τη γοητεία αλλά και το βάσανο στις στιγμές και τις ψυχές μας.
Τα σέβη μου.
Λουκάς Αναγνωστόπουλος
Μου αρέσει η γραφή και η έννοια της παρέας. Οι στιγμές που μοιράζεσαι, οι λέξεις που γίνονται ιδέες και αισθήματα. Οι άτακτες ερριμμένες σκέψεις μου μετατρέπονται σε λέξεις με την ελπίδα ότι ιδέες που μοιράζονται δεν πεθαίνουν ποτέ.
